Sistem Fonologi Dialek Melayu Saribas Berasaskan Fonologi Generatif
(The Phonological System of the Malay Dialect of Saribas Based on Generative Phonology)
Abstrak
Kajian deskriptif ini menghuraikan sistem fonologi dialek Melayu Saribas (DMSbs). Kajian ini menggunakan pendekatan kualitatif yang bersifat deskriptif dengan mengaplikasikan kaedah kajian lapangan. Pengumpulan data linguistik DMSbs diperoleh daripada sepuluh orang penutur jati DMSbs di pekan Saratok, Sarawak melalui rakaman perbualan audio. Data DMSbs memperlihatkan kewujudan dua bentuk diftong sahaja dalam struktur permukaan, iaitu [ay] dan [oy], manakala diftong [aw] hanya wujud dalam struktur dalaman. Diftong dalam DMSbs terdiri daripada dua bentuk, iaitu kata asal dan pendiftongan. Sistem konsonan DMSbs turut mempunyai ciri-ciri khusus yang tidak ada pada dialek Melayu lain, iaitu kewujudan fonem /ɣ/ yang dihasilkan melalui frikatif oleh titik artikulasi dorsal. Konsonan likuida /l/ dan frikatif velar /ɣ/ dalam DMSbs tidak dibenarkan hadir pada posisi koda, sama seperti kekangan koda dalam dialek Melayu lain, namun berbeza daripada dialek Melayu Kuching dan dialek Melayu Rejang yang membenarkan kehadiran kedua-dua fonem ini di akhir kata.
Kata kunci: vokal, konsonan, diftong, struktur dalaman, struktur permukaan
Rujukan
Babbie, E., 2008. The Basics of Social Research. Fourth Edition. Belmont, CA: Wardsworth Publishing Company.
Bane, M., dan Riggle, J., "The Typological Consequences of Weighted Constraints" dlm. Proceedings of CLS 45, hlm. 1-20, 2010.
Chomsky, N., 1965. Aspect of the Theory of Syntax. London: The MIT Press.
Chomsky, N., & Halle, M., 1968. The Sound Pattern of English. New York, NY: Harper & Row.
Chong Shin, "Bahasa Iban dan dialek Melayu di Saribas, Sarawak" dlm. The Sarawak Museum Journal LXII(83 New Series), hlm. 85-106, 2006.
Chong Shin, "Dialek-dialek Melayu di Lembah Baram" dlm. International Journal of The Malay World and Civilization 27:2, hlm. 59-71, 2009.
Chong Shin, "Dialek Melayu di Lembah Sungai Krian: Variasi Melayu Saribas atau Rejang?" dlm. Jurnal Bahasa 15:1, hlm. 63-77, 2015.
Clark, C., Yallop, C., & Fletcher, J., 2007. An Introduction to Phonetics and Phonology. Third Edition. UK: Blackwell Publishing.
Clements, G. N., & Keyser, S. J., 1983. CV Phonology: A Generative Theory of The Syllable. London: The MIT Press.
Collins, J. T., "Kepelbagaian dialek Melayu Sarawak: Tinjauan di Sungai Saribas dan di Sungai Rejang" dlm. Jurnal Dewan Bahasa 44:1, hlm. 2-17, 2000.
Collins, J. T., "Malay Dialect Research in Malaysia: The Issue of Perspective" dlm. Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 145:2, hlm. 235-64, 1989.
Collins, J. T., 1987. Dialek Melayu Sarawak. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Crystal, D., 2009. A Dictionary of Linguistics And Phonetics. Hoboken, NJ, US: Blackwell Publishing.
Davenport, M., & Hannahs, S. J., 2005. Introducing Phonetics & Phonology. Second Edition. New York, NY: Hodder Arnold.
Farid Onn, 1980. Aspects of Malay Phonology And Morphology. Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Hamidah Abdul Wahab, "Etnolinguistik Komuniti Melayu Saribas, Sarawak" dlm. Jurnal Bahasa 8:2, hlm. 220-41, 2008.
Jabatan Perangkaan Malaysia, 2011. Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia: Taburan Penduduk dan Ciri-Ciri Asas Demografi. Putrajaya: Jabatan Perangkaan Malaysia.
Ladefoged, P., dan Johnson, K., 2011. A Course in Phonetics. Sixth Edition. Australia: Wardsworth Cengage Learning.
Laman Web Rasmi Rumah Panjang Jerai Debak, 2016. Bahagian Betong. Dipetik daripada http://rhjeraifc.blogspot.my/p/profil-kampung.html
Madzhi Johari, 1988. Fonologi Dialek Melayu Kuching (Sarawak). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Neuman, W. L., 2011. Social Research Methods: Qualitative And Quantitative Approaches. Seventh Edition. Boston: Pearson Education.
Roca, I., & Johnson, W., 1999. A Course in Phonology. Oxford: Blackwell Publishing.
Schane, S. A., 1973. Generative Phonology. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Tajul Aripin Kassin, 2000. "The Phonological Word in Standard Malay". Disertasi PhD. University of Newcastle, Newcastle.
Teoh, Boon Seong, 1994. The Sound System of Malay Revisited. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Yunus Maris, 1980. The Malay Sound System. Kuala Lumpur: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Zaharani Ahmad, "Kepelbagaian dialek dalam bahasa Melayu: Analisis tatatingkat kekangan" dlm. Jurnal e-bangi 1:1, hlm. 1-26, 2006.
Setelah makalah diterima untuk diterbitkan, penulis diminta untuk menyerahkan hak ciptanya kepada penerbit. Pemindahan ini akan memastikan penyebaran maklumat dapat dilaksanakan seluas-luasnya. Pemberitahuan akan dihantar kepada penulis bagi mengesahkan penerimaan manuskrip untuk diterbitkan dalam Jurnal Bahasa. Sekiranya terdapat petikan daripada karya hak cipta yang lain disertakan, penulis mestilah mendapatkan kebenaran bertulis daripada pemilik hak cipta dan mengkreditkan sumber dengan jelas dalam makalah tersebut.
