Variasi sosial bahasa Melayu di Kuching: satu dialektologi sosial bandar
Abstrak
Makalah ini menelili keterikatan variabel fonologi dengan variabel sosial serta melihat variasi fonologi yang sering digunakan oleh masyarakat bandar raya Kuching, Sarawak. Enam variabel fonologi yang dikaji ialah (al), (a2), (r), (h), (ai) dan (au). Penggunaan variabel fonologi tersebut diteliti dalam empat gaya bahasa, iaitu gaya daftar kata, gaya membaca petikan, gaya perbualan formal dan gaya bersahaja, serta berasaskan kelompok sosial yang dilihat dari segi pekerjaan, pendapatan, pendidikan dan jenis rumah. Kajian ini berlandaskan dialektologi sosial bandar. Didapati bahawa fonologi kelompok sosial menengah cenderung mengalami pembahan berbanding kelompok sosial bawahan. Perubahan fonologi ini berlaku mungkin disebabkan oleh elemen konteks sosial, seperti status ekonomi yang meningkat, suasana pekerjaan, taraf pendidikan dan ruang Iingkup komunikasi yang luas dan pelbagai. Kelompok bawahan pula, walaupun masih mengekalkan identiti fonologi dialek Melayu Sarawak, pengekalannya adalah pada tahap yang sederhana. Hasil kajian berdasarkan keenam-enam variabel fonologi yang diteliti membayangkan bahawa integrasi bahasa, khususnya sebutan mula berlaku di kalangan masyarakat bandar Kuching dengan sebutan standard masyarakat di Semenanjung Malaysia.
Rujukan
2. Asmah Hj. Omar, 1977. Kepelbagaian Fonologi Dialek-dialek Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
3. Asmah Hj. Omar, 1993. Susur Galur Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
4. Bemama.Com, 2004. Pelan Induk Basmi Kemiskinan Bandar, Siap Tiga Bulan Lagi. http//www.bemama.com/bemama/v3/bm/news.php?id=74536 (l Julai 2004).
5. Buyong Adil, 1981. Sejarah Sarawak. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
6. Chambers, J. K., dan Trudgill, P., 1990. Dialektologi. Diterjemah oleh Annuar Ayub. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
7. Collins. J. T., 1987. Dialek Melayu Sarawak. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
8. Collins. J. T., 2002. Wibawa Bahasa Kepiawaian dan Kepelbagaian. Cetak ulang. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
9. Chief Minister's Department Sarawak, 2000. Development in Sarawak an aerial perspective.
10. Farid M. Onn dan Ajid Che Kob (ed.), 1993. Simposium Dialek Penyelidikan dan Pendidikan. Siri monograf sejarah bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
11. Idris Aman, 1995. Kelainan sosial bahasa Melayu di Shah Alam: satu dialektologi sosial bandar. Tesis Sarjana. Universiti Kebangsaan Malaysia.
12. Jabatan Perangkaan Malaysia, 2000. Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2000. Taburan penduduk mengikut kawasan pihak berkuasa tempatan dan mukim.
13. Julaini Wahid, 1992. Laporan akhir kaji bentuk bandar analisis lima bandar utama Sarawak. Geran penyelidikan jangka pendek. Universiti Sains Malaysia.
14. Labov, W., 1972. Sociolinguistic Patterns. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
15. Mazlan Abdullah, 1978. Sejarah Malaysia Timur. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors.
16. Miller, D. C., 1991. Handbook of Research Design and Social Measurement. California: Sage Publications, Inc.
17. Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 4 tahun 2002. Pelaksanaan Sistem Saraan Malaysia bagi Anggota Perkhidmatan Awam Persekutuan. http:// www.jpa.gov.my/pekeliling/pp02/bil04/pp04-02m.htm (dicapai pada 1 Julai 2004).
18. Peta Bandar Raya Kuching, 2000. Pengarah Jabatan Tanah dan Survei Sarawak.
19. Petikan kenyataan akhbar oleh Y.B. Tan Sri Dato' Musa bin Mohamad, Menteri Pendidikan Malaysia tentang laporan mengenai penggunaan sebutan bahasa baku di sekolah-sekolah, 2000. http://www.moe.gov.my/baku.htm (dicapai pada 19 Julai 2004).
20. Sejarah Bandar Raya Kuching, 1993. Buletin Bandaraya Julai-Disember. Kuching: Penerbit Dewan Bandaraya Kuching Utara.
21. Sejarah Kuching. http://www.dbku.my/sejarah.htm (dicapai 15 September 2004).
22. Trudgill, P., 1974. The Social Differentiation of English in Norwich. Cambridge: University Press.
Setelah makalah diterima untuk diterbitkan, penulis diminta untuk menyerahkan hak ciptanya kepada penerbit. Pemindahan ini akan memastikan penyebaran maklumat dapat dilaksanakan seluas-luasnya. Pemberitahuan akan dihantar kepada penulis bagi mengesahkan penerimaan manuskrip untuk diterbitkan dalam Jurnal Bahasa. Sekiranya terdapat petikan daripada karya hak cipta yang lain disertakan, penulis mestilah mendapatkan kebenaran bertulis daripada pemilik hak cipta dan mengkreditkan sumber dengan jelas dalam makalah tersebut.
